AI คืออะไร มีหลักการทำงานอย่างไร ทำความเข้าใจ AI ง่าย ๆ ในยุคดิจิทัล

• ถ้าจะใช้คำให้เห็นภาพ ก็คือ ระบบแสกนใบหน้าหรือแสกนรอยนิ้วมือในปัจจุบัน เป็นเทคโนโลยีที่ใช้ในการระบุตัวตน โดยการนำเอกลักษณ์แต่ละบุคคล มาวิเคราะห์เปรียบเทียบความแตกต่าง เช่น การแสกนใบหน้า แสกนลอยนิ้วมือ การพิสูจน์ลายเซ็น การพิสูจน์เสียง เป็นต้น

• อีกหนึ่ง AI ที่เราใช้กันมาโดยตลอด นั่นก็คือ การค้นหาข้อมูลผ่าน Google สังเกตกันไหมว่า เรายังไม่ทันจะพิมพ์เสร็จ ก็จะมีข้อความเด้งด้านล่าง เป็นคาดเดาว่าเราจะค้นอะไร ช่วยให้เราสามารถค้นหาข้อความได้ตรงตามความต้องการมากที่สุด

• ไม่ว่าจะเป็น Youtube, Netflix, Disney+ และอื่น ๆ อีกมากมาย แอปพลิเคชั่นเหล่านี้จะใช้ข้อมูลที่เราเคยค้นหา หรือเคยรับชม คาดเดาสิ่งที่เราชอบและสนใจ เพื่อแนะนำรายการต่อไป ยกตัวอย่าง ถ้าเราเคยดูซีรีส์ Breaking Bad แอปฯ Netflix จะแนะนำ Better Call Saul, El Camino, Narcos ซึ่งเป็นซีรีส์และภาพยนตร์ที่มีความเกี่ยวข้องกัน หรือมีเนื้อหาคล้ายคลึงกันมาให้เราเลือกรับชม

หรือจะเป็นกรณีแอปฯ Youtube ถ้าเราเคยเปิดเพลง Baby Shark หรือเปิดรายการเด็ก ๆ ในครั้งต่อ ๆ ไป Youtube ก็จะแนะนำเพลงเด็กและรายการเด็ก ๆ ขึ้นมาที่หน้าแรก เพื่อให้เรากดชมต่อนั่นเอง

• เป็นอีกหนึ่งแอปฯ ที่หลายคนไม่เคยรู้ว่ามี AI อยู่เบื้องหลัง ตัวอย่างที่เห็นได้ชัด เช่น การลงรูปภาพกลุ่มที่เราถ่ายกับเพื่อน ๆ ตัวแอปฯ จะแนะนำให้เรา Tag เพื่อนในรูป ทั้ง ๆ ที่เรายังไม่ได้พิมพ์ชื่อ ซึ่งเกิดจาก Facial Recognition ในหลาย ๆ รูปเทียบกันนั่นเอง

หรือมีฟีเจอร์คนที่คุณอาจจะรู้จัก ให้เราแอดเป็นเพื่อน ตรงส่วนนี้ Facebook จะพิจารณาจากการมีเพื่อนร่วมกัน โรงเรียนหรือสถานที่ทำงานเดียวกัน อยู่ในกลุ่มบน Facebook เดียวกัน หรือเคยอยู่ในโพสต์เดียวกัน

• และตัวอย่างสุดท้ายกับการใช้งาน ChatGPT หนึ่งในตัวอย่าง AI ที่สามารถเขย่าวงการเทคโนโลยีและได้รับการจับตามองในปัจจุบัน ด้วยความสามารถที่ล้ำหน้ามากกว่าการเสิร์ชหาข้อมูลเดิม ๆ แค่ตั้งคำถามไป ChatGPT ก็ให้คำตอบกลับมาเร็วมาก เหมือนมีเลขาส่วนตัวอยู่ข้าง ๆ และที่สำคัญ ChatGPT ยังเข้าใจความซับซ้อนของภาษาและบริบทในการสนทนาอีกด้วย

นอกจากข้อดีในการหาคำตอบให้รวดเร็วแล้ว ความพิเศษของ ChatGPT อีกอย่าง คือ เป็น AI ที่มีคลังความรู้มหาศาล ไม่ว่าเราจะถามอะไรไป ChatGPT ก็สามารถหาคำตอบมาได้ทันที เหมือนวิ่งติดจรวดไปหาข้อมูลในหอสมุดจากทั่วโลก เพื่อหาคำตอบมาให้เรา ChatGPT จึงเป็นเหมือนเครื่องทุ่นแรงชั้นดีที่ทำให้การทำงานง่ายยิ่งขึ้น โดยสามารถปรับใช้ได้ในการทำงานในหลาย ๆ ด้าน เช่น AI Writer ไทย แนะนำหัวข้อคอนเทนต์บนโซเชียลมีเดีย การช่วยทำสไลด์ หรือการร่าง email ภาษาอังกฤษ เป็นต้น

• การแบ่ง AI (ปัญญาประดิษฐ์) ตามพัฒนาการ สามารถแบ่งได้ 3 ประเภท ได้แก่ Artificial Narrow Intelligence (ANI), Artificial General Intelligence (AGI) และ Artificial Super Intelligence (ASI) โดยมีรายละเอียด ดังนี้

• ANI หรือเรียกอีกอย่างว่า Weak AI เป็น AI ที่พบเห็นได้ในปัจจุบัน จะทำงานตามที่ได้โปรแกรมไว้เท่านั้น เช่น ระบบแชทบอท (ตอบได้แค่คำถามเบื้องต้น) หุ่นยนต์ตามร้านอาหาร ฟิลเตอร์ในแอปฯ แต่งรูป ระบบคัดกรองอีเมล เป็นต้น ไม่สามารถทำงานนอกเหนือจากนั้นได้ และไม่สามารถเรียนรู้ด้วยตัวเองได้

• เรียกอีกอย่างว่า Strong AI เป็นระบบ AI ที่มีความรู้ ความสามารถใกล้เคียงกับมนุษย์ สามารถเรียนรู้ วิเคราะห์ข้อมูล แก้ปัญหาอย่างมีเหตุผล สามารถแก้ปัญหาได้หลากหลายสถานการณ์ ไม่จำกัดเฉพาะด้านใดด้านหนึ่งเหมือน ANI นอกจากนี้ ยังสามารถสื่อสารกับมนุษย์ได้อย่างเป็นธรรมชาติ ปัจจุบัน AGI ยังเป็นเพียงทฤษฎี ยังไม่สามารถพัฒนาได้สำเร็จ

• ASI เป็นระบบ AI ที่มีพัฒนาการเหนือมนุษย์ ลักษณะคล้ายภาพยนตร์ ซีรีส์ หรือเกมต่าง ๆ ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตให้กับมนุษย์ และยังเป็น AI ที่ยังไม่สามารถพัฒนาขึ้นมาได้เช่นกัน

• การแบ่ง AI (ปัญญาประดิษฐ์) ตามระบบการประมวลผล สามารถแบ่งได้ 4 ประเภท ได้แก่ Reactive Machines, Limited Theory, Theory of Mind และ Self-Aweaness โดยมีรายละเอียด ดังนี้

• เป็นระบบ AI ที่ไม่สามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง ไม่มีความยืดหยุ่น ไม่มีหน่วยความจำเป็นของตัวเอง และไม่สามารถดึงข้อมูลเก่ามาเรียนรู้ได้ ตอบสนองเฉพาะสถานการณ์ที่อยู่ตรงหน้าเท่านั้น ไม่สามารถคาดการณ์สถานการณ์ในอนาคตได้

• เป็นระบบ AI ที่สามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง มีหน่วยความจำ และสามารถดึงข้อมูลเก่ามาเรียนรู้ เพื่อการตัดสินใจที่ดีขึ้น หรือใช้ในแก้ปัญหาในอนาคตได้ ยิ่งมีข้อมูลเยอะมากเท่าไร ความแม่นยำในการตัดสินใจก็ยิ่งสูงขึ้นเท่านั้น เช่น ระบบเซ็นเซอร์รถยนต์ ที่จะปล่อยคลื่นอัลตราโซนิกเมื่อกระทบกับวัตถุใด ๆ คลื่นก็จะสะท้อนกลับมาที่รถ ระบบก็จะมีการแจ้งเตือน เพิ่มความปลอดภัยในการขับขี่ และป้องกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นได้

• เป็น AI ที่มีความสามารถเข้าใจมนุษย์ได้ค่อนข้างดี ทั้งอารมณ์ ความรู้สึก วัฒนธรรม และความเชื่อ ซึ่งในปัจจุบันยังไม่สามารถพัฒนาขึ้นมาได้จริง ทั้งนี้ หาก AI ประเภทนี้เกิดขึ้นจริง คาดว่าจะสามารถคาดการณ์พฤติกรรมของมนุษย์ได้ล่วงหน้า ผ่านการทำความเข้าใจความรู้สึกที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน เช่น ภาพยนตร์เรื่อง Minnority Report ที่ใช้ AI ในการทำนายการเกิดอาชญากรรมในอนาคต โดยสามารถระบุเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น เหยื่อและอาชญากรได้อย่างชัดเจน

• เป็นระบบ AI ระดับสูงสุด มีความคิด ความรู้สึก ตัดสินใจ และทำสิ่งต่าง ๆ ได้ด้วยตัวเอง ซึ่งเป็น AI ที่พบอยู่ในภาพยนตร์หลายเรื่อง เช่น Bicentennial Man หุ่นยนต์ที่เรียนรู้ความของการมีชีวิตอยู่ และความรัก และเช่นเดียวกัน AI ประเภท Theory of Mind ยังไม่สามารถพัฒนาขึ้นมาได้ในปัจจุบัน