5 Future Skills ที่ต้องรู้ ให้ AI ทำงานแทนคุณยังไงก็ไม่ได้!

การพัฒนาเทคโนโลยี (Digitalization) ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและก้าวกระโดด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเกิดขึ้นของปัญญาประดิษฐ์หรือที่เรารู้จักกันดีว่า AI นั้นมีการพัฒนาและความก้าวหน้าอย่างมาก มนุษย์มีการนำเอาเทคโนโลยี AI มาใช้ประโยชน์ในหลายด้านทั้งในการดำเนินชีวิตประจำวันและในการดำเนินงานในภาคธุรกิจ ไม่ว่าจะเป็นการช่วยทดแทนข้อจำกัดในการทำงานโดยมนุษย์ เพิ่มความสะดวกรวดเร็วในการทำงานต่างๆ และช่วยเพิ่มผลิต การทำงานร่วมกันระหว่างมนุษย์และเทคโนโลยีมีแนวโน้มว่าจะเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ แม้ว่าในปัจจุบันนี้ยังมีข้อจำกัดอยู่หลายข้อที่ AI ยังไม่สามารถทำแทนมนุษย์ได้ แต่มนุษย์ยังคงมีความมุ่งมั่นที่จะพัฒนาเทคโนโลยี AI ให้ตอบสนองต่อการใช้งานและสร้างให้ AI มีชีวิต คิด วิเคราะห์ได้ด้วยตัวเอง และมีอารมณ์ ความรู้สึกเหมือนมนุษย์ แม้ว่าจะยังไม่เกิดขึ้นจริงแต่ก็ต้องยอมรับว่าเป็นเรื่องที่อาจเกิดขึ้นได้ ดังนั้น คนยุคใหม่จึงต้องมองหาแนวทางหรือกลยุทธ์การพัฒนาบุคลากรทาง Future Skills ที่จำเป็นบทความนี้จะพาไปรู้จักว่า Future Skills คืออะไร Future Skills มีอะไรบ้าง และการเรียนรู้ Future Skills ดีไหม

ทักษะแห่งอนาคต (Future Skills) คืออะไร

ทักษะแห่งอนาคตคือ ทักษะและความสามารถที่คาดการณ์ว่ามีความสำคัญและจำเป็นอย่างมากสำหรับโลกในปัจจุบันและอนาคตที่ควรพัฒนา เพื่อเตรียมความพร้อมในการเสริมสร้างทักษะในศตวรรษที่ 21 และขีดความสามารถทั้งในการดำเนินชีวิตและการพัฒนาบุคลากรในองค์กรยุคใหม่ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของโลกในศตวรรษที่ 21 ซึ่งเทคโนโลยีต่าง ๆ เข้ามามีบทบาทกับชีวิตมนุษย์อย่างเต็มรูปแบบ โดยการพัฒนาทักษะ Future skill ควรพัฒนาทั้งด้านทักษะและความสามารถของแต่ละบุคคลควบคู่ไปกับการเสริมสร้างความรู้เนื้อหาสาระเชิงวิชาการ ทักษะแห่งอนาคตมีองค์ประกอบสำคัญ ได้แก่

Hard Skills 

คือ ทักษะหรือความสามารถทางด้านวิชาชีพในแต่ละสายอาชีพที่แต่ละองค์กรต้องการ ได้มาจากการเรียนรู้ ฝึกฝนและการสั่งสมประสบการณ์ สามารถนำไปใช้ในการทำงานได้อย่างชำนาญ คล่องแคล่วและมีประสิทธิภาพได้มากที่สุด รวมไปถึงการใช้เครื่องมือต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสายอาชีพ สามารถวัดและประเมินผลได้อย่างเป็นรูปธรรมเช่น การคำนวณ การเขียนโปรแกรม การทำบัญชี การคิดค้นวิจัย เป็นต้น  

Soft Skills 

คือ ทักษะทางด้านอารมณ์ที่เป็นลักษณะอุปนิสัย และความสามารถเชิงสมรรถนะ ที่ช่วยให้สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างราบรื่น เสริมสร้างการมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนร่วมงาน ผู้บังคับบัญชา ลูกค้าและบุคคลอื่น ๆ การสื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

5 future skill ทักษะอนาคตที่ AI ทําแทนคุณไม่ได้

การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญของโลกในปัจจุบันคือความก้าวหน้าของเทคโนโลยีดิจิทัล มีการนำเอาเทคโนโลยีมาใช้ในชีวิตประจำวันและการทำงาน โดยปฏิเสธไม่ได้เลยว่าเทคโนโลยีหนึ่งในนั้นที่สร้างความเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงานอย่างมาก คือ ปัญญาประดิษฐ์  (Artificial Intelligence หรือ AI) ซึ่งมีศักยภาพในการแทนที่การทำงานโดยแรงงานมนุษย์ เนื่องจากสามารถทำงานที่มีความซับซ้อนได้อย่างง่ายดาย และแม่นยำ สามารถจัดการข้อมูลจำนวนมากได้ดีทั้งในการเรียกใช้และประมวลผล ทำงานได้ต่อเนื่องตลอด 24 ชั่วโมง 7 วันต่อสัปดาห์โดยไม่ต้องการพักผ่อน ไม่มีอารมณ์ความรู้สึกจึงไม่มีข้อขัดแย้งจากการทำงานเหมือนมนุษย์ และอย่างไรก็ตาม ปัญญาประดิษฐ์ยังคงมีข้อจำกัดที่ไม่อาจแทนที่มนุษย์ได้ทั้งหมด โดยเฉพาะในงานบางประเภทที่ต้องอาศัยการวิเคราะห์บริบทและวิจารณญาณในการตัดสินใจ หรืองานเชิงสร้างสรรค์ ที่ต้องพึ่งพาอารมณ์และสุนทรีย์จากความเป็นมนุษย์ ดังนั้นมนุษย์จึงควรพัฒนาทักษะที่ AI ยังไม่สามารถทำได้ และหลายองค์กรยังคงให้ความสำคัญ เพื่อสร้างข้อได้เปรียบ เพิ่มโอกาสในการเติบโต และอยู่รอดในโลกยุคดิจิทัลนี้ ทักษะอนาคต future skillsที่สำคัญมีดังนี้

ทักษะด้านการสื่อสาร

แม้ว่า AI จะสามารถพูดจาตอบโต้ ตอบคำถามต่าง ๆ รวมทั้งทำตามคำสั่งได้เป็นอย่างดี จะสามารถวิเคราะห์ข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว ตอบคำถามได้แบบเรียลไทม์และตอบสนองความต้องการได้อย่างทันท่วงที แต่ก็พบว่า AI ไม่สามารถเข้าใจความรู้สึกหรืออารมณ์ของมนุษย์อย่างแท้จริง ซึ่งลักษณะเหล่านั้นยังถือว่าเป็นการสื่อสารที่ไม่มีประสิทธิภาพ แตกต่างจากมนุษย์ที่สามารถใช้ Future Skills ทักษะการสื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่ว่าจะเป็นการฟัง พูด อ่าน หรือเขียน ที่มีวัตถุประสงค์ต่าง ๆ เช่น การพูดแสดงความเห็น พูดแสดงความรู้สึก พูดเพื่อนำเสนอผลงาน พูดเพื่อเจรจาข้อตกลง รวมถึงทักษะการพูดเล่าเรื่อง (Storytelling) โดยใช้ความสามารถ และทักษะทางด้านการสื่อสารที่เหมาะสมควบคู่กับด้านความฉลาดทางอารมณ์และการใช้หลักจิตวิทยา เช่น การพูดจาโน้มน้าวใจ การสังเกตอารมณ์และความรู้สึกของผู้ฟังเพื่อเลือกวิธีการสื่อสารที่เหมาะสม พูดชักจูงให้ผู้อื่นคล้อยตาม การเจรจาต่อรอง การเล่าเรื่องโดยใช้น้ำเสียงและท่าทางตามอารมณ์และความรู้สึกของเนื้อเรื่อง การเห็นอกเห็นใจผู้อื่น การเข้าใจในความต่างของแต่ละบุคคล เป็นต้น ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่มนุษย์มีแต่ AI ไม่สามารถทำได้

ทักษะด้านสร้างสรรค์เนื้อหา

ในปัจจุบันมีเครื่องมือ AI มากมายที่ช่วยให้งานทางด้านการสร้างสรรค์เนื้อหาในรูปแบบต่าง ๆ ทำได้ง่ายและรวดเร็วมากยิ่งขึ้น แต่ก็พบว่างานด้านการสร้างสรรค์เนื้อหาโดย AI ยังมีข้อจำกัดอยู่มาก AI ไม่สามารถทำงานได้ด้วยตัวเอง ยังต้องอาศัยการป้อนข้อมูลโดยมนุษย์ แล้วทำการประมวลผลออกมาจนได้คำตอบตามต้องการ คุณภาพของผลงานที่ออกมาจากการทำงานของ AI จึงยังคงขึ้นอยู่กับปริมาณข้อมูลที่ป้อนเข้าไป และชุดข้อมูลที่ป้อนเข้าไป ซึ่งล้วนเกิดจากการคิดค้นโดยมนุษย์ ในการสร้างสรรค์ผลงานต่าง ๆ ยังต้องใช้องค์ประกอบหลายส่วน เพื่อให้ได้ผลงานที่ออกมาสมบูรณ์ที่สุดและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เช่น การใส่อารมณ์ ความรู้สึก รวมไปถึงประสบการณ์ส่วนตัวลงไปในงานเขียน ในวงการนักเขียนการใช้ AI ช่วยในการสร้างสรรค์งานเขียน นอกจากจะได้ผลลัพธ์เป็นรูปแบบของประโยคหรือภาษาที่ไม่ได้ใช้งานโดยปกติ ต้องการมีนำมาปรับแก้ให้เป็นประโยคที่ถูกต้อง สละสลวย มีใจความสมบูรณ์มากขึ้น ยังพบปัญหาเรื่องการทับซ้อนการคัดลอกผลงาน (Plagiarism) อีกด้วย

นอกจากนี้ การสร้างสรรค์ผลงานยังไม่ได้มีเพียงแค่การสร้างออกแบบ หรือทำผลิตงานออกมาเท่านั้นยังรวมไปถึงการสร้างสรรค์ผลงานจากประสบการณ์ สิ่งที่เรียนรู้มา และจินตนาการ การหาแนวทางการแก้ไขปัญหา หาไอเดียใหม่ ๆ ที่แตกต่างเพื่อสร้างสรรค์ผลงานให้ดียิ่งขึ้น การวิเคราะห์และเชื่อมโยงข้อมูลเพื่อนำเอามาใช้ประโยชน์ เรื่องต่าง ๆ เหล่านี้จึงเป็น Future Skills  ที่ AI ไม่สามารถทำได้ AI ในงานด้านการสร้างสรรค์ จึงทำหน้าที่เป็นผู้ช่วยให้มนุษย์สร้างสรรค์ผลงานได้ดีและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

 ทักษะความเป็นผู้นำ

ความเป็นผู้นำเป็น Future Skills ที่ต้องใช้ทั้งศาสตร์และศิลป์ควบคู่กัน จึงเป็นทักษะที่มีหลายมิติซึ่ง AI ไม่สามารถทำแทนได้ AI ต้องอาศัยการป้อนข้อมูล วิเคราะห์ และให้คำตอบเป็นผลลัพธ์ตามข้อมูลที่ได้รับมา AI ไม่สามารถเข้าใจความรู้สึก ความต้องการ และอารมณ์ของมนุษย์ รวมทั้งไม่มีอารมณ์และความรู้สึกซึ่งเป็นหนึ่งในคุณสมบัติและทักษะที่ผู้นำต้องมี เช่น การสร้างแรงบันดาลใจ การสร้างขวัญและกำลังใจให้พนักงาน ความสามารถในการสื่อสาร ความเห็นอกเห็นใจเข้าใจในอารมณ์ของผู้อื่น ความสามารถในการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าแบบมืออาชีพ ความสามารถในการโน้มน้าวใจ การมีคิดสร้างสรรค์ ซึ่งทางเราเองก็มีหลักสูตร Future Leadership & Management และหลักสูตร Leadership Skill เป็นหนึ่งในหัวข้อการฝึกอบรมพนักงานด้วยเช่นกัน

ทักษะความฉลาดทางด้านอารมณ์ (EQ)

ความฉลาดทางอารมณ์ คือ การรับรู้และเข้าใจอารมณ์และความรู้สึกของตนเองและผู้อื่น และสามารถบริหารจัดการอารมณ์ได้อย่างเหมาะสม เป็น Future Skills ที่ช่วยให้สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างราบรื่น ลดโอกาสในการเกิดความขัดแย้ง รู้จักการผ่อนปรนและประนีประนอม เปิดใจกว้างรับฟังความเห็นต่าง วิเคราะห์และเข้าใจปัญหารวมทั้งหาแนวทางแก้ไขมากกว่าการระเบิดอารมณ์ซึ่งเป็นทักษะสำคัญในการทำงานและการดำเนินชีวิตซึ่ง AI ไม่สามารถทำได้ เนื่องจากเทคโนโลยี AI จะประมวลผล และวิเคราะห์ข้อมูล และทำตามอัลกอรึทึมที่ถูกตั้งค่าโปรแกรมไว้เท่านั้น ไม่มีความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง ไม่สามารถรับรู้อารมณ์ของตนเอง และผู้อื่น ไม่สามารถตีความอารมณ์ที่รับรู้ และไม่เข้าใจและไม่รู้ความหมายภาษากายที่มนุษย์แสดงออก เช่น ร้องไห้เมื่อรู้สึกเสียใจ หน้าแดงเมื่อรู้สึกโกรธ ทำให้ AI ไม่สามารถปลอบประโลม ไกล่เกลี่ย โน้มน้าว หรือโต้เถียงได้เหมือนมนุษย์

ทักษะด้านความคิดเชิงวิพากษ์

ด้าน Critical Thinking (ความคิดเชิงวิพากษ์) ถือเป็น Future Skills ที่มีความจำเป็นและสำคัญมากในยุคเทคโนโลยีที่มีข้อมูลในระบบมากมายและเข้าถึงได้ง่าย แม้ว่าเทคโนโลยี AI จะสามารถประมวลผล และวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมากได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำ แต่ก็เป็นเพียงการทำงานตามการตั้งค่าโปรแกรมเอาไว้เท่านั้น แต่ทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ ยังรวมไปถึงการตัดสินใจว่าจะนำข้อมูลไปใช้ประโยชน์อย่างไร พิจารณาข้อเท็จจริงจากผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น ต้องใช้ความละเอียดรอบคอบ รวมทั้งประสบการณ์ ต้องมีวิจารณญาณในการคัดกรองข้อมูลที่ได้มาจากการวิเคราะห์ก่อนนำไปใช้งาน ซึ่งเป็นเรื่องที่มนุษย์ต้องเป็นผู้ดำเนินการ AI นั้นจึงเป็นเพียงเครื่องมือในการช่วยสนับสนุนทักษะด้าน Critical thinking ของมนุษย์ในค้นหาและวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมาก เพื่อให้มนุษย์นำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ในการนำการตัดสินใจได้อย่างถูกต้องและแม่นยำมากยิ่งขึ้น หากต้องการพัฒนาทักษะหรือต้องการเสริมสกิลด้วยการจัดอบรมพนักงานด้านความคิดเชิงวิพากษ์ ทางสถาบันฝึกอบรมของเราก็มีหลักสูตร Critical Thinking ด้วย

เมื่อเห็นแล้วว่าการพัฒนา Future Skills นั้นมีความสำคัญทั้งต่อตนเอง และการพัฒนาบุคลากรขององค์กร ผู้บริหารจึงควรเล็งเห็นความสำคัญในการส่งเสริมให้พนักงานภายในองค์กรได้พัฒนาทักษะที่มีความจำเป็นต่อการดำเนินงาน เพื่อให้พนักงานสามารถปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังช่วยเตรียมองค์กรให้พร้อมมือกับการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคดิจิทัลได้อย่างทันท่วงที หากต้องการฝึกอบรมพนักงานขององค์กรหรือมองหาหลักสูตรอบรมพนักงานให้มี Future Skills ที่เหมาะสมให้เราเป็นผู้ช่วยเสริมสร้างความรู้และทักษะให้องค์กรได้ เข้ามาปรึกษาหลักสูตรที่เหมาะสมก่อนได้ที่ SOLUTIONS IMPACT

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ Future Skills